Verpleegkundigen en emotionele intelligentie zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden

Het artikel in het kort

• Emoties zijn een inherent onderdeel van de verpleegkunde.
• De ontwikkeling van emotie-vaardigheden van studenten zou een onderdeel moeten zijn in verpleegkunde opleidingen.
• Dit literatuuroverzicht is een introductie van de eerste stap in het onderzoek naar emotionele intelligentie binnen de verpleegkunde.
• De auteurs geven een overzicht van 39 relevante artikelen.
• Samenvatting van Smith, Progetto-McGrath & Cummings (2009): Emotional intelligence and nursing: An integrative literature review

Emotionele intelligentie zit in het DNA van de verpleegkunde

Emoties en de kunst van de verpleegkunde zijn een onafscheidelijk duo. Verpleegkundigen zijn het eerste aanspreekpunt van patiënten en zijn daarmee de frontlinie van de gezondheidszorg. Ze creëren een emotionele band met hun patiënten en onderhouden deze band. Samen beleven ze heftige emotionele situaties. De omgang met, en het gebruik van, emoties ziet diep verweven in de aard van het werk.

 

 

Het beroep van emoties

Verpleegkundigen geven zorg aan mensen door middel van een menselijke relatie. Ze zijn verantwoordelijk om actief bij te dragen aan deze relaties met alle emoties die daarbij horen. Ook bij het maken van klinische beslissingen spelen emoties een belangrijke rol. Ze dienen als belangrijke indicator bij zowel de verpleegkundige als de patiënt. Emoties worden gezien als een cruciaal onderdeel van oprechte, authentieke en compassievolle relaties. Hiervoor is het begrijpen en omgaan met emoties essentieel aan de taakbeschrijving van een verpleegkundige.

Het is een vaardigheid die niet direct aan de dagelijkse procedurele eisen van het vak ligt, maar het is een overkoepelende vaardigheid die elementair is voor verpleegkundigen.

Verpleegkundigen voelen vaak een professionele plicht om emotioneel te levelen en communiceren met patiënten en hun families en vrienden, maar deze betrokkenheid wordt vaak ook als stressvol ervaren.

Wetenschappers die zich in het domein van de gezondheidszorg bewegen, hebben hun zorgen uitgesproken over verpleegkundigen vanwege de emotionele beladenheid die hun zorg met zich meebrengt. De ironie is hier niet onopgemerkt gepasseerd. Emoties klotsen over de scheidslijn tussen werk en privé heen. Met specifieke aandacht voor de (emotionele) taks die ze betalen voor hun betrokkenheid bij de patiënten, de mentale spagaat waarin ze zitten door de marktgedreven gezondheidszorg die ze moeten uitvoeren en de groeiende zorgvraag. 

Emotionele Intelligentie in verpleegkunde opleidingen

In de literatuur is een sterke indicatie gevonden voor het toevoegen van onderdelen van emotionele intelligentie in de opleiding tot verpleegkundige. Hierin onderscheiden ze drie thema’s.

1. Studenten moeten het emotionele karakter van het werk als verpleegkundige begrijpen om goed voorbereid het werkveld in te stappen.
2. Studenten hebben emotionele vaardigheden nodig om competente zorg te verlenen.
3. Studenten hebben emotionele vaardigheden nodig om effectieve met chaotische werksituaties om te gaan.

Een opleiding die de waarde en ontwikkeling van emoties ontkent, is een opleiding die de emotionele fundering van de kunst van de verpleegkunde ontkent. Wanneer de focus volledig ligt op rationaliteit, lopen we het risico om onevenwichtige mensen de praktijk in te sturen. Wanneer leraren geen aandacht geven aan de emotionele ontwikkeling van de studenten, falen ze de significantie van menselijk contact over te brengen (Freshwater & Stickley, 2004).

Het startschot in onderzoek naar emotionele intelligentie

De onderzoekers merken op dat de studie naar emotionele intelligentie in de verpleegkunde langzaamaan op gang komt en dus een stuk achter loopt op andere vakgebieden. Dit hoeft niet per se erg te zijn, want ze kunnen daardoor van de moeilijkheden van andere leren. Dat emoties en de verpleegkunde onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden staat buiten kijf, maar veel specifieke onderwerpen binnen emotionele intelligentie en het werkveld moeten nog onderzocht worden. Een onderdeel waar bijvoorbeeld nog nader onderzoek naar moet plaats vinden is het verband tussen emoties en kritisch denken en beslissingen maken. Het actief gebruik maken van emoties in een beslissingsproces kan bijzonder effectief zijn, maar het specifieke mechanisme blijft gissen.

Het startschot is gegeven met deze eerste stapel aan onderzoek naar emotionele intelligentie in de verpleegkunde. Alle indicatoren en lichten staan op groen om de diepte in de duiken.

Titel

Emotional intelligence and nursing: An integrative literature review

Auteurs

Smith, Progetto-McGrath & Cummings (2009)

Referentie

Smith, K. B., Profetto-McGrath, J., & Cummings, G. G. (2009). Emotional
 intelligence and nursing: An integrative literature review. 
International journal of nursing studies, 46(12), 1624-1636.

Vond je dit een leuk artikel? Start dan nu hieronder met onze gratis introductiecursus: ‘Wat is Emotionele Intelligentie’.