Soms verdwijn ik in YouTube wormholes. Explainer video’s zijn mijn kryptonite. Door een Youtube-kanaal over fietsen kreeg ik laatst een aantal lessen in dankbaarheid. Niet echt de plek waar ik dat verwachtte te vinden. In een doorsnee YouTube-binge zie ik wat er gebeurt als we alle atoombommen op aarde tegelijk laten exploderen of waarom de ijsmachine van de McDonalds altijd kapot is.
Als toppunt van kneuterigheid struikelde ik dus laatst over een YouTube-kanaal dat verhalen vertelt over de planologie van Nederland, met speciale aandacht voor Amsterdam. Het kanaal heet Not Just Bikes, maar gaat stiekem wel voornamelijk over onze fietscultuur. De oprichter van het kanaal is de Canadese man Jason Slaughter, die zich constant blijft verwonderen over hoe goed wij het voor elkaar hebben.
Per video die ik keek groeide mijn gevoel van trots. Ik bespeurde zelfs een vlaag van nationalisme na zijn vergelijking tussen Nederland en Denemarken. Die Denen doen het goed, maar wij zijn van zo’n buitencategorie dat zij niet eens in onze schaduw mogen staan
Om eerlijk te zijn, liet ik me een beetje meeslepen. Het ging nog steeds over fietsen. Wel bespeurde ik vier dingen waar ik eigenlijk enorm dankbaar voor ben.
Dankbaarheid voor het alledaagse
Iedereen weet inmiddels wel dat dankbaarheid belangrijk is. We vergeten soms alleen dat dankbaarheid een verschillende betekenis heeft voor verschillende mensen in verschillende contexten. Het is een karaktereigenschap, het is een gevoel, en het is gedrag. En daarmee kan het soms knap lastig zijn om uit te oefenen.
Dankbaarheid voor het alledaagse is moeilijk. Ja, het dak boven je hoofd en de het eten in je koelkast liggen voor de hand, maar het is moeilijk om dankbaar te zijn voor dingen die je voor lief neemt. Zoals vissen die geen water kunnen zien.
In de psychologie noemen we dit habituatie en in gewone mensentaal heet het gewenning.
Hoe vaker we een specifieke ervaring hebben, des te minder bewuste aandacht we ervoor inruimen. Door deze gewenning is de neiging groot om alles in ons leven dat constant is te negeren, zoals de mensen die we elke dag zien, de voorwerpen die we dagelijks gebruiken of de locaties die we vaak bezoeken.
De video’s van Not Just Bikes hebben mijn gewenning tijdelijk gebroken. Dit zijn de alledaagse fiets gerelateerde dingen waar ik dankbaar voor ben:
- Ik ben dankbaar voor de geweldige (fiets-)infrastructuur van Nederland.
- Ik ben dankbaar dat ik me nooit onveilig voel als ik door de stad fiets.
- Ik ben dankbaar voor het oplettende gedrag van anderen.
- Ik ben dankbaar dat we elkaar op dit gebied niet in hokjes plaatsen (dat doen we op andere vlakken al genoeg).
Dankbaar voor de (fiets-) infrastructuur in Nederland
Internationale planologen kijken voornamelijk naar Kopenhagen als voorbeeld van hoe een stad getransformeerd kan worden van auto-centrisch naar fiets-centrisch. Dit komt omdat de stap van hun huidige situatie naar het Kopenhagen-scenario nog wel te bevatten is. Wat Nederland heeft gedaan met een compleet extra fiets-netwerk dat naast, over en onder het auto-netwerk ligt, voelt voor de rest van de wereld als buitenaards aan. Ze kunnen het simpelweg niet inbeelden. Fietstunnels, fietsbruggen en ondergrondse parkeergarages zijn in hun ogen puur spierballenvertoon.
Zelfs onze fietsen zijn helemaal ontworpen om zo efficiënt mogelijk door de stad te bewegen zodat een trip naar de supermarkt misschien maar 10 minuten hoeft te duren. Daar hoef je bij de gemiddelde Amerikaan of Canadees niet mee aan te komen, zo lang staan ze alleen al in de file op weg naar de supermarkt.
Dankbaarheid voor de veiligheid en dankbaar voor de oplettendheid van anderen
Onze steden zijn zo ontworpen dat het zo veilig mogelijk is voor voetgangers en fietsers. Fietspaden zijn zoveel mogelijk afgezonderd van autowegen, kruispunten hebben kleine vluchtheuveltjes en oversteekplaatsen voor voetgangers zijn licht verhoogd ten opzichte van de weg, wat een indirecte mededeling voor auto’s is dat ze te gast zijn.
Daarnaast zijn oversteekplaatsen ingericht met sensoren en stoplichten zo geprogrammeerd dat iedereen zo snel mogelijk en zo vloeiend mogelijk kan bewegen. Dit vinden wij allemaal compleet normaal, maar zoals je op de video’s kan zien, geen enkel ander land in de wereld doet dit.
We hebben zelfs de moed om extreem drukke gebieden zichzelf te laten reguleren. Zoals dit drukke kruispunt in Amsterdam (zet hier de afspeelsnelheid op 2x).
In een tijdsbestek van nog geen 10 minuten scheren letterlijk honderden mensen op snelheid dicht langs elkaar heen. Er gaat niks fout, niemand schreeuwt naar elkaar, niemand is gestrest, iedereen weet wat hij of zij moet doen en iedereen heeft vertrouwen in elkaar.
Ik vind dit bijzonder.
Ook terug te vinden in de comments van al deze video’s: de verbazing waarmee mensen uit andere landen kijken onze individuele bewegingen alsof we een enkel organisme zijn.
Dankbaar dat we elkaar op dit vlak niet stigmatiseren
Wij zijn geen ‘fietsers’. Iedereen in Nederland fietst en dus is er geen subcultuur van fietsers. Wielrenners zijn bijvoorbeeld wel in een hokje te plaatsen. Niet iedereen in Nederland is namelijk een wielrenner, dus vallen sommige mensen binnen het hokje en de meeste erbuiten.
Dit soort stigma’s zorgt voor hele nare wij-tegen-zij situaties in andere landen. Deze hele discussie wordt ons bespaard omdat iedereen tussen deze rollen heen en weer beweegt. Iedereen heeft een fiets en dus is er geen zogenoemde fietser-identiteit.
Hier sta ik normaal nooit bij stil.
Vond je dit een leuk artikel? Start dan nu hieronder met onze gratis introductiecursus: ‘Wat is Emotionele Intelligentie’.
Start nu met de gratis introductiecursus!
- Uit welke 4 vaardigheden emotionele intelligentie bestaat
- Wat een emotie precies is en hoe je die kan veranderen
- Hoe emotionele intelligentie jou gaat helpen
- Waarom je nooit meer mag zeggen dat je gestrest bent