Hoe ontstaan emoties?

Iedereen heeft ze. Maar hoe ontstaan emoties?

Voordat een emotie een emotie is, doorloop je drie stappen: de situatie, jouw perceptie en je waardeoordeel. In een mooi overzichtje zoals hieronder ziet het er simpel uit, maar in de praktijk kan je er razendsnel en onopgemerkt doorheen schieten. 

Een emotie is de uitwerking van hoe jij de huidige situatie waarneemt en beoordeelt. Dit is per persoon anders en kan je met enige oefening zelf bepalen.

Situatie

Een emotie is altijd een reactie op een situatie of gebeurtenis. Deze situatie kan ook ingebeeld zijn, zoals een gedachte of een herinnering. Als je bijvoorbeeld terugdenkt aan dat concert waar je geweest bent, of vooruit denkt aan de presentatie die je moet geven kan dat een emotie opwekken. 

Perceptie

Jij bent de hoofdpersoon in jouw leven, dus het is heel logisch dat de manier hoe jij een situatie interpreteert volgens jou de enige optie is. De perceptie is de selectieve aandacht die jij op dit moment geeft. Als wij samen langs een zwembad lopen zie ik misschien vooral de glijbaan omdat ik van een beetje actie hou. Jij zou bijvoorbeeld meteen de goede plekjes om te zonnen spotten omdat je graag met een boek in de zon wilt liggen. 

Waardeoordeel

Nadat je een een situatie door het venster van jouw wereld hebt waargenomen, bedenk je wat je hiervan vindt, je geeft de situatie een betekenis. Dit gaat meestal razendsnel en zonder dat je het doorhebt. Bij het zwembad kan dat bij jou een gevoel van ontspanning opwekken of gedachtes aan vakantie. Misschien registreer ik bij een zwembad wel gevaar, omdat ik ooit een keer bijna verdronken ben en dat nog niet heb verwerkt. Jouw perceptie van de wereld komt voort uit eerdere ervaringen en gaat op het moment zelf volledig automatisch over in een waardeoordeel als je er niet bewust bij stilstaat.

Emotie

Jouw waardeoordeel kan positief of negatief zijn. Dit wordt omgezet in een emotie. Hoe heftig deze emotie is hangt af van jouw verwachtingen. Hoe groter het verschil tussen jouw verwachtingen en de werkelijkheid, des te intenser de emotie. Verwacht je niet zo veel van een concert en is het matig, zal dat geen heftige emotie opwekken. Maar verwacht je dat het verschrikkelijk gaat worden en het is matig, kan dat een redelijk sterke positieve emotie opwekken. Welke emotie dat is, ligt aan de manier hoe je de stappen doorloopt.

Hoe ontstaan emoties echt?

Oké, even eerlijk. Dit is natuurlijk een enorm platgeslagen weergave van de werkelijkheid. Emoties zijn neurologisch gezien misschien wel de meest complexe ‘dingen’ van ons brein. We weten nog lang niet goed genoeg hoe ze precies werken, maar we weten wel wat.

In het boek How Emotions Are Made vertelt Lisa Feldman Barret met gedetailleerde schoonheid hoe wij zelf onze eigen emoties maken. Ze vertelt dat universele basisemoties niet bestaan, hoe onze energie-huishouding verbonden is met onze emoties en waarom ons brein op constante basis voorspellingen van de wereld maakt zonder dat we daar bewust van zijn. Dit is het naslagwerk als je wilt weten hoe emoties ontstaan.

Vond je dit een leuk artikel? Start dan nu hieronder met onze gratis cursus: ‘Introductie tot Emotionele Intelligentie’.