Wist jij dat sommige schijnbaar onschuldige opmerkingen grote gevolgen kunnen hebben op het gedrag van je kind? Carol Dweck – wereldberoemd om haar onderzoek naar groeimindset – heeft dit onderzocht op middelbare scholen. Ze gaf meer dan vierhonderd leerlingen, op twaalf verschillende scholen in New York een makkelijke test. Ze kregen als opdracht om een 3D puzzel te maken van gekleurde blokken en kregen daarna een compliment gericht op óf hun intelligentie óf op hun inzet. De complimenten luidde als volgt:
Compliment op intelligentie:
“Goed gedaan, jij bent vast heel slim!”
Compliment op inzet:
“Goed gedaan, je hebt vast hard gewerkt!”
Na het ontvangen compliment konden de leerlingen kiezen tussen een moeilijk of makkelijke vervolgpuzzel. Bij het aanbieden van beide opties gaven de onderzoekers aan dat de moeilijke puzzel een kans bood om van te leren, terwijl de leerlingen waarschijnlijk goed zouden presteren op de makkelijke puzzel.
Eindstand: de kinderen die een compliment kregen voor hun inzet, kozen voor maar liefst 92% voor de moeilijke puzzel en stonden er dus voor open om verder te willen groeien en ontwikkelen. De andere groep, die op hun intelligentie werd gewaardeerd, koos in 33% voor de moeilijke puzzel. Een schijnbaar onschuldige opmerking van een willekeurige onderzoeker had dus een enorme invloed op het gedrag van de leerlingen.
Bedenk je dus eens wat voor een effect het kan hebben als jij jouw eigen kind een compliment geeft.
Wat is een groeimindset? En wat is een statische mindset?
De twee verschillende groepen leerlingen uit het onderzoek van Carol Dweck zijn te verdelen in twee soorten mindset: een groeimindset en een statische mindset.
Wanneer je een groeimindset hebt, stel je jezelf open om te groeien en te verbeteren. Daarbij hoort ook veel fouten maken, want door fouten word je beter. Denk maar aan peuters die leren lopen, die vallen en opstaan, net zolang tot ze op twee benen kunnen blijven staan. Ze leren daarna zelfs rennen, springen, huppelen… je snapt het punt.
Bij een statische mindset staat je overtuiging over kennis of kunde vast. Bijvoorbeeld, omdat je nooit goed hebt gescoord op wiskunde, denk je er ook nooit beter in te worden. Zo kunnen statische mindsets je enorm belemmeren in situaties waar je wel beter wilt worden, maar niet goed weet hoe. Wellicht heb je er ook geen behoefte meer aan om beter worden in wiskunde, dan kies je daar bewust voor. Daarom: het is niet fout om een statische mindset te hebben, het is alleen wél goed om je er bewust van te zijn.
Leerlingen uit de groep die werd geprezen voor hun intelligentie kregen een (tijdelijk) statische mindset toen ze kozen voor een makkelijke puzzel. Ze wilden waarschijnlijk niet het risico lopen om als minder intelligent te worden beschouwd dan wanneer ze voor een moeilijkere puzzel zouden kiezen.
Wat heb ik hieraan als (topsport)ouder?
Als ouders van kinderen die (top)sport doen wil je ze natuurlijk graag helpen met hun prestaties en ze steunen in hun ontwikkeling. Niet alleen fysiek, maar ook mentaal. Een belangrijk onderdeel van mentale veerkracht is de mindset van je kind. De complimenten en feedback die je geeft aan je kind tijdens of na het sporten, de opmerkingen die je maakt over leren en ontwikkelen én het voorbeeld dat je ze geeft door middel van je eigen handelen beïnvloeden de mindset van je kind. Ze vergroten of verkleinen hiermee hun idee in de ontwikkelbaarheid van hun talent en vaardigheden.
Groeimindset bij AZ
Een goed voorbeeld van iemand die een groeimindset stimuleert bij zijn pupillen is Bart Heuvingh, hoofd topsportbegeleider van voetbalclub AZ. Met de theorie van Carol Dweck over de groei- en statische mindset is hij onderscheidend in de jeugdopleiding én in het elftal. Deze benadering wijkt namelijk af van veel andere Eredivisieploegen, omdat je niet focust op aangeboren talent, maar op continue persoonlijke ontwikkeling.
Hij gebruikt de theorie niet alleen bij uitslagen van wedstrijden, maar ook bij de individuele ontwikkeling van spelers buiten het voetbalveld. Hiermee richt Heuvingh zich ook op factoren als gezonde voeding, slaappatronen, concentratie en herstel na wedstrijden. Ze vermijden hiermee eigenlijk het idee dat talent vast staat, met als doel de spelers aan te moedigen zichzelf te blijven ontwikkelen.
“Het draait niet alleen om winnen, maar vooral om het stimuleren van groei en ontwikkeling bij jonge spelers” – Bart Heuvingh
Hoe steun je je kind om een groeimindset aan te nemen?
Stel je voor, je kind heeft een belangrijke penalty gemist. Hoe reageert hij of zij? Een statische mindset zou kunnen denken: “Ik ben niet goed onder druk.” Dit kan leiden tot vermijdingsgedrag, geen penalty’s meer willen nemen en niet meer oefenen. In een groeimindset wordt de misser gezien als een leermoment. “Ik moet nog leren onder druk presteren,” kan resulteren in actie: meer oefenen en anderen om tips vragen.
Herken statische mindset uitspraken:
- “Dat kan ik echt niet.”
- “Hij is gewoon veel sneller dan ik.”
- “Ik ben introvert, daarom zei ik zo weinig tijdens de vergadering.”
- “Zij is gewoon een havo-leerling.”
- “Ik ben een mislukkeling.”
- “Ik ben gewoon niet goed in wiskunde.”
- “Dat team is gewoon talentvoller dan wij zijn.”
- “Wat een egoïst is hij.”
- “Dat is duidelijk de nieuwe Lionel Messi.”
Deze uitspraak past in dit straatje omdat het druk legt op iemand om zo goed te willen presteren als Messi, waardoor er geen fouten meer gemaakt mogen worden. Het is goed om iemand te complimenteren over zijn of haar potentie, maar niet als de druk zo hoog wordt dat diegene geen eigen motivatie meer ervaart in wat hij/zij doet.
Draai ze om naar groeimindset uitspraken:
- “Zij zit momenteel op de havo en studeert hard.”
- “Ik heb een fout gemaakt.”
- “Hij heeft aanleg voor voetbal en ik ben benieuwd hoe hij zich verder ontwikkelt.”
- “Wiskunde verdient meer aandacht.”
- “Introversie heeft mijn voorkeur, maar ik ga mezelf ontwikkelen op inbreng tijdens vergaderingen.”
- “Dat team is nu nog beter dan wij zijn.”
- “Momenteel scoort hij sneller dan ik.”
Het woord ‘momenteel’ maakt deze opmerking beweegbaar. Door bijvoorbeeld het woord ‘momenteel’, of het woord ‘nog’ toe te voegen (bijv. ik ben nog niet zo goed) is het niet waar dat hij altijd sneller scoort dan ik. Ruimte voor verbetering!
- “Wat gedraagt hij zich op dit moment als een egoïst.”
Deze manier van de zin benaderen maakt hem als persoon nog geen egoïst, hij gedraagt zich alleen zo op dat ene moment ;-).
Zo versterk je de groeimindset bij je kind
- Fouten zijn leermomenten:
Het is belangrijk om mee te geven aan je kind dat een fout maken nooit erg is, zolang hij of zij ervan leert en zich daarin kan ontwikkelen. Geef alleen wel eerst ruimte voor de emotie. Iedereen baalt ervan als die een fout heeft gemaakt. Dat gevoel mag er zijn. Hoe je daarna over de fout praat zorgt voor hoe je kind het internaliseert.
- Beloon het proces, niet het resultaat:
Focus je op de inspanning en het proces van je kind, niet alleen op het resultaat. Als je kind op het sportveld hard heeft gerend, maar niet dichtbij het maken van een doelpunt is gekomen, beloon ‘m dan alsnog voor het harde werk. Zo stimuleer je je kind om hard te blijven werken en uiteindelijk wel een doelpunt te kunnen scoren (let op: hoe aantrekkelijk het dan is om op het doelpunt, en dus op het resultaat, te complimenteren, blijf je focussen op het proces en geef bijvoorbeeld een compliment over hoe ‘ie is gegroeid door te oefenen).
- Geef constructieve feedback:
Benadruk specifieke inspanningen en strategieën in plaats van algemene prestaties. Beschrijf aan je kind zo specifiek mogelijk wat hij/zij goed deed tijdens het sporten. Voorbeeld: wat deed je dat goed, toen je die voorzet gaf aan je teamgenoot. Dat heb je heel goed gezien! Hierdoor weet je kind ook makkelijker wat hij/zij goed deed en dat stimuleert om nog meer te willen doen.
- Neem zelf ook een groeimindset aan:
Wellicht is dit wel de beste tip. Als ouder ben je namelijk een groot voorbeeld voor je kind. Laat zien hoe jij omgaat met uitdagingen en moeilijkheden, en dat ook jij beter kan worden. We zijn allemaal mens, die maken nou eenmaal fouten. Door zelf te laten zien dat fouten maken niet erg is, leer je jouw kind precies hetzelfde en groeit zijn emotioneel intelligentie.
Topsport ouders en groeimindset
Door je als ouder bewust te zijn van de mindset van je kind en actief een groeimindset te stimuleren, help je hen niet alleen in de sport maar ook in het leven daarbuiten. Door de nadruk te leggen op ‘nog niet’ als je iets teruggeeft aan je kind, zorg je ervoor dat er ruimte blijft om te groeien (‘dit lukt je nog niet’, in plaats van ‘dit lukt je niet’). De kracht van ‘nog niet’ en de bereidheid om te leren zijn essentieel voor een succesvolle toekomst!
Bronnen:
Boeken van Bart Heuvingh: Talent van Morgen & Groeimindset
Start nu met de gratis introductiecursus!
- Uit welke 4 vaardigheden emotionele intelligentie bestaat
- Wat een emotie precies is en hoe je die kan veranderen
- Hoe emotionele intelligentie jou gaat helpen
- Waarom je nooit meer mag zeggen dat je gestrest bent
