Je voelt altijd iets, op elk moment van de dag. Alleen is dit meestal geen emotie. Wel is dit altijd een gevoel. Ondanks dat we ze vaak als synoniemen van elkaar gebruiken, is er een duidelijk verschil tussen gevoel en emotie. Dit is het verschil in het kort: een emotie heeft een betekenis, het zegt iets over hoe jij de wereld interpreteert of wat jij van een specifieke situatie vindt. Een gevoel zit in je lichaam en hoeft geen aanwijsbare oorzaak te hebben.
Je gevoelswereld is groots, schijnbaar oneindig, soms een grote kluwen wol die ontrafelt kan worden, maar vaak ook opgerold en in de knoop achter blijft. Niet alleen ‘emotie’ en ‘gevoel’ zijn leden van deze wereld, stemming, emotionele eigenschappen en temperament horen er ook bij.
Als je jouw gevoelswereld beter wilt begrijpen, is het belangrijk om het verschil tussen deze termen te weten. We gebruiken emotie, gevoel en stemming vaak door elkaar, terwijl het echt andere dingen zijn.
- Wat is een emotie?
- Wat is gevoel?
- Wat is stemming?
- Wat zijn emotionele eigenschappen?
- Wat is temperament?
In de grafiek zie je het verschil in tijdsduur tussen deze vijf gevoelstermen. Emoties duren over het algemeen het kortst, van enkele seconden tot meerdere uren. Jouw temperament blijft hoogstwaarschijnlijk je hele leven bij je. Gevoel, stemming en emotionele persoonlijkheid zitten daar tussenin.
Wat is een emotie?
Een emotie is plotselinge reactie op een specifieke gebeurtenis. Deze specifieke gebeurtenis kan echt gebeuren, zoals het brandalarm dat plotseling afgaat waardoor je een korte golf van angst voelt. De gebeurtenis kan ook volledig in je hoofd zitten, wanneer je aan het dagdromen bent of een ervaring levendig herinnerd. De emotie is in beide situaties net zo echt.
Het grootste verschil tussen een emotie en een gevoel is de betekenis die de emotie heeft. Een emotie heeft altijd een betekenis. Het vertelt jou wat je van de wereld denkt en vindt, mits je goed genoeg naar je eigen emoties kan luisteren. Een van de manieren om erachter te komen welke emotie je precies voelt is met het emotiewiel van Plutchik, hierin staan 32 emoties met daarbij wat ze voor jou (kunnen) betekenen.
Een emotie is een gevoel dat jou tot actie in een bepaalde richting aanzet. Er zijn 3 grote eigenschappen van een emotie te onderscheiden. (1) een emotie is bewegen, (2) een emotie zit in je lichaam, (3) een emotie is voor iedereen anders.
De betekenis die jij aan een emotie geeft zorgt ervoor dat je in beweging komt (of juist niet). Als jij heel boos wordt, wil je iets aan de situatie doen en zoek je toenadering. Als jij heel bang wordt, wil je ontsnappen en vlucht je. Verschillende mensen hebben verschillende reacties op dezelfde situatie. De ervaring van een emotie is dus voor iedereen anders.
Van alle gevoelstermen duurt de emotie over het algemeen het kortst: een paar seconden tot enkele uren. Binnen de kortste keren kan een emotie weer gaan liggen, wanneer het brandalarm vals blijkt te zijn en je je nergens druk om hoeft te maken, is de angst zo weg.
Wat is gevoel?
Je gevoel zit voornamelijk in je lichaam. Psychologen noemen dit ook wel affect. Om erachter te komen wat jouw gevoel is, stel je jezelf twee vragen.
1. Voel ik me hoog in energie/actief of juist laag in energie/non-actief?
&
2. Voel ik mij prettig/fijn of juist niet prettig/niet fijn?
Je zou deze vragen ook kunnen stellen met je lichaam als hoofdpersoon van de vraag in plaats van jouw ‘ik’. Dit lijkt op het eerste oog misschien hetzelfde omdat jij je lichaam bent, maar lees dezelfde vraag nog maar een keer en merkt het verschil in hoe je nadenkt over de vraag.
1. Voelt mijn lichaam zich hoog in energie/actief of juist laag in energie/non-actief?
&
2. Voelt mijn lichaam zich prettig/fijn of juist niet prettig/niet fijn?
De antwoorden op deze vraag kan je plotten in een grafiek. Deze noemen wij de gevoelsmeter en zie je hieronder. Op elk moment van de dag, elk uur en elke minuut, bevind jij je ergens op de gevoelsmeter. Vanuit een gevoel, kan je vervolgens een stuk makkelijker bij een emotie komen. Je gevoel heeft geen naam, een emotie wel. Emoties als boos en gefrustreerd zitten bijvoorbeeld in het rode vak en kalm en rustig in het groene. Door jezelf eerst op de gevoelsmeter in te delen is een stap in de richting van het benoemen van de emotie die jij voelt.
Wij gebruiken deze gevoelsmeter heel vaak tijdens trainingen om mensen te helpen om de emoties te benoemen of erachter te komen hoe ze zich voelen. Als je hier meer over wilt weten volg dan onze Basiscursus Emotionele Intelligentie.
Wat is stemming?
Stemming is een breder begrip dan gevoel of emotie. Stemming is een gevoel, maar heeft geen directe aanleiding. ‘Je bent niet in een opperbeste stemming, maar weet niet echt waarom.’ Stemming kan wel voortkomen uit een emotie. Zo kan je boos zijn op een vriend of vriendin en voel je je later op de dag een beetje down. Je ervaart dan een negatieve stemming door de ervaren boosheid hiervoor. Stemming kan ook een stuk langer duren dan een emotie of een gevoel, soms wel een paar maanden.
Wat zijn emotionele eigenschappen en wat is temperament?
Emotionele eigenschappen en temperament staan het verst af van gevoel en emotie. Dit zie je ook aan de duur van deze twee. Beide duren meerdere jaren tot zelfs wel een leven lang.
Emotionele eigenschappen zijn de stabiele persoonlijke verschillen in de neiging om bepaalde gevoelens en emoties te ervaren. Sommige mensen zijn uit zichzelf vaak en snel vrolijk, anderen zien overal beren op de weg. De emotionele eigenschappen zijn net als andere persoonlijke eigenschappen redelijk stabiel. Alleen als je echt heel erg je best doet over een langere periode zou je hier iets aan kunnen veranderen. Daarnaast zouden ook grote levensgebeurtenissen of trauma hier verandering in aan kunnen brengen.
Temperament is ook een stabiel persoonlijkheidskenmerk dat aangeeft in welke mate iemand de neiging heeft bepaalde emoties meer of minder te voelen. Het verschil met emotionele eigenschappen is de erfelijkheid. Temperament is aangeboren waar emotionele eigenschappen meer door je omgeving worden gevormd.
Waarom is het belangrijk om het verschil tussen gevoel en emotie te weten?
Hoe specifieker jij woorden hebt voor jouw emotionele wereld, des te effectiever zal je zijn in het aanpassen van emoties die jij niet wilt ervaren. De hele dag chagrijnig zijn zonder te weten waarom of wat je eraan kan doen is voor niemand leuk. Weten wat je voelt, waarom je dat voelt en wat je eraan kan doen wordt allemaal makkelijker voor je als je goed kan benoemen of labelen welk gevoel of welke emotie je ervaart.
Bron
Vond je dit een leuk artikel? Start dan nu hieronder met onze gratis introductiecursus: ‘Wat is Emotionele Intelligentie’.
Start nu met de gratis introductiecursus!
- Uit welke 4 vaardigheden emotionele intelligentie bestaat
- Wat een emotie precies is en hoe je die kan veranderen
- Hoe emotionele intelligentie jou gaat helpen
- Waarom je nooit meer mag zeggen dat je gestrest bent
