Wat is de functie van emoties?

In elke situatie zit waar jij in zit heb jij, of heeft jouw lichaam, een specifieke behoefte. Het begrijpen van een emotie is een analyse van de situatie waar je in. Het geeft duiding aan de wereld om jou heen. Door jouw emoties op de juiste manier te analyseren kom je erachter waar jij behoefte aan hebt en welk gedrag voor jou nuttig is in deze situatie zodat je aan die behoefte kan voldoen. Dit is de functie van emoties.

Zonder erbij na te denken volgen we zonder moeite de functie van andere signalen van ons lichaam, zoals wanneer we honger hebben (eten), moe zijn (rusten), of het koud hebben (warmte opzoeken). Helaas zijn we niet zo goed getraind als het gaat om onze eigen emoties. Ze proberen je een boodschap te geven, maar vele van ons hebben onbewust geleerd om emoties te negeren als onhandige bijproducten van de ratio.

De mensen die het best naar hun emoties kunnen luisteren en ze het best kunnen analyseren, zijn in staat het meest effectieve gedrag te kiezen. Deze mensen zijn het meest succesvol.

Dit is waar voor de tijd waarin we nu leven, maar het was al zo in het tijdperk van de jager-verzamelaar. De mensen die honderdduizend jaar geleden het best naar hun emoties konden luisteren waren het meest succesvol.

Voor jagers-verzamelaars ziet succes eruit als overleven. De wereld was een vijandige omgeving en gevaren konden in een handomdraai het einde van je leven betekenen.

De van functie van de emoties van een jager

Een jager loopt door het bos op zoek naar konijnen want de stam moet eten. De jager is alert op alles, hij is met lichaam en geest in interactie met zijn omgeving. Tussen alle geluiden door hoort hij ineens een bepaald geritsel. Hij weet nog niet zeker wat het is, maar zijn lichaam maakt direct cortisol aan, zijn hartslag gaat omhoog en zijn pupillen vernauwen, het is een onbehaaglijk gevoel. De jager ervaart een emotie.

De jager merkt snel dat dit geen konijnen-geluid is, hij analyseert zijn gevoel als angst, dit kan wel eens een beer zijn. De behoefte die angst bloot legt is duidelijk: overleven. Het gedrag dat hem gaat helpen is ontsnappen.

Van alle jagers die deze specifieke situatie meemaken zijn de jagers die de het best naar hun angst kunnen luisteren het meest succesvol. Zij hebben de grootste kans om te overleven omdat ze hun ervaringen goed inschatten, kunnen ontsnappen en daardoor niet ten prooi vallen aan de beer. De jagers die deze analyse niet goed genoeg of snel genoeg maken, zien de beer veel te laat, hebben daarom dus geen tijd meer en worden verslonden.

Emoties ervaren, analyseren en daarop handelen was vroeger dus letterlijk het verschil tussen leven en dood.

 

 

De functie van onzekerheid

Geen mens voelt nooit onzekerheid. Onzekerheid of twijfel over je eigen kunnen is een normaal onderdeel van het leven. In onze cultuur staat onzekerheid helaas vaak gelijk aan onkunde of zwakte en daarom worstelen we een eenzame strijd met onzekerheid.

Onzekerheid of twijfel is niet onveranderbaar en ook niet iets dat je moet ontkennen. Het is een onprettig gevoel, eens, maar het is geen reden om de andere kant op te kijken. Onzekerheid heeft namelijk een functie. Onzekerheid legt een belangrijke waarde in ons leven bloot. Het laat ons zien wat we belangrijk vinden.

Als je onzeker bent over je prestaties op werk, kan het zijn dat je het belangrijk vindt om een kundige professional te zijn die hoge kwaliteit werk aflevert. Als je onzeker bent over of je een goede ouder bent voor je kind, wil je waarschijnlijk je kind een zo goed mogelijke opvoeding geven.

Onzekerheid en twijfel zijn geen straf, ze benadrukken wat we belangrijk vinden.

Hoe kom je achter de functie van een emotie?

Om achter de functie van een emotie te komen moet je een ontdekker zijn, nieuwsgierig, een wetenschapper, met als onderzoeksthema: ‘jezelf en je eigen emoties’. Dit thema moet je ontrafelen. Je moet naar jezelf en de emotie kijken alsof je naar een buitenstaander kijkt. Je moet een helicopterview aannemen om aan de subjectiviteit van je eigen emotie te ontsnappen.

Probeer jezelf eens buiten de emotie te plaatsen. Jij bent niet jouw gevoel, maar jij ervaart op dat moment een emotie. Waarom voel je die emotie? Hoe helpt deze emotie jou? Zet de emotie jou aan tot actie? Geeft de emotie jou een nieuw inzicht over een situatie? Over jouw eigen keuzes? Over een ander persoon? De emotie wil jou helpen op een bepaalde manier.

Door jezelf veel van dit soort vragen te stellen, kom je achter de reden dat je dit gevoel ervaart en wat jij met deze emotie kan bereiken. Het is jouw taak om uit te vinden wat de functie van de emotie is. Jij bent de wetenschapper en de ontdekker. Je bent de vertaler van de taal van emoties naar je eigen moedertaal.

De definitie van emoties en de functie van emoties

Definities van emoties kunnen je helpen. Ze zorgen ervoor dat je een emotie beter kan begrijpen. Zo kom je er ook achter dat dezelfde emotie in verschillende contexten een andere functie kan hebben. Je kan op heel veel verschillende manieren boos zijn en steeds iets anders willen nastreven. Een tool als het emotiewiel kan je daarbij helpen. Simpelweg de definitie en bijbehorende functies van emoties bekijken geeft je ook al zoveel inzicht in situaties waarin jij die emotie voelde. Hieronder staan de definities en functies van de volgende emoties: boos, schuld, teleurgesteld, frustratie en verveling. Bedenk je de laatste keer dat je je zo voelde en of je met de definitie en de functie van de emotie de situatie beter kan duiden.

 

Emotie = Boos

Definitie = Je ervaart onrecht.

Functie =

• Kwetsbaarheid beschermen
• Bedreigingen neutraliseren.
  • Veelvoorkomend: bedreigingen van het ego – hoe we onszelf willen zien, of hoe we willen dat anderen ons zien.

 

Emotie = Schuld

Definitie = Onprettig gevoel omdat je (denkt dat) je iets verkeerds hebt gedaan, of het idee hebt dat anderen de perceptie hebben dat je iets verkeerds hebt gedaan.

Functie =

• Het onderhouden van relaties (als je schuldig voelt over iets dat je gedaan hebt, of als je schuld probeert te ontwijken).
• Laten zien dat je iets belangrijk vindt.
• Betere prestatie omdat je zoekt naar nieuwe manieren om te verbeteren en schuld zodanig te voorkomen.

 

Emotie = Teleurgesteld

Definitie = Het niet hebben voldaan aan verwachtingen (van jezelf of anderen).

Functie =

• Er is een kans om te groeien – het helpt je ontwikkelen en het motiveert je om beter te zijn/doen.
• Het laat zien dat je iets belangrijk vindt.
• Je herstelt sneller van tegenslag over tijd.
• Je normaliseert tegenslag.

 

Emotie = Frustratie

Definitie = Onprettig gevoel omdat iets niet gaat zoals het hoort te gaan.

Functie =

• Her-evalueer je huidige aanpak
• Neem een stap terug
• Bekijk het probleem op een andere manier.

 

Emotie = Verveling

Definitie =

• Een gebrek aan interesse in iets of iemand, moe zijn van iets of iemand
• De onplezierige ervaring van het willen ondernemen van een plezierige activiteit, maar het onvermogen dat te doen.

Functie =

• Het zorgt ervoor dat je wordt aangemoedigd om nieuwe uitdagingen en ervaringen aan te gaan.
• Het zorgt voor de aanzet om jezelf te stimuleren in sociaal vlak, emotioneel vlak, cognitief vlak of nieuwe ervaringen.

 

Vond je dit een leuk artikel? Start dan nu hieronder met onze gratis cursus: ‘Introductie tot Emotionele Intelligentie’.