Dromen betekenis: hoe je brein emoties verwerkt terwijl je slaapt

 

Al in het oude Egypte en Griekenland hielden mensen zich bezig met de betekenis en oorzaak van dromen. Misschien droom je over een ruzie met een vriend, een avontuur in een magische droomwereld of een wedstrijd waarin je nét niet scoorde. Waar het soms levensecht lijkt, is er in andere dromen geen touw aan vast te knopen. Een totale aaneenschakeling van absurde gebeurtenissen en dan verschijnt ook ineens die wiskunde docent van klas 3. Hierdoor voelen je dromen en hun betekenis vaak mysterieus aan, maar het is geen toeval. Je hersenen gebruiken je droomslaap namelijk onder andere om jouw emoties te verwerken, en jij helpt ze hierbij door simpelweg je ogen dicht te doen.

In dit artikel ontdek je hoe je hersenen tijdens de slaap aan je emotionele intelligentie werken en wat de oorzaak kan zijn voor de dromen die jij voorbij ziet komen.

Waarom dromen we eigenlijk?

Dromen fascineren ons al eeuwen. Van het oude Egypte via Freud naar nu – iedereen wil weten wat dromen betekenen. In het oude Egypte dachten ze dat dromen vanuit de hemel door de goden werden gestuurd. Freud beweerde dat in de droomslaap de onbewuste en onvervulde wensen van de dromers naar voren kwamen. De moderne neurowetenschappen – met hun apparaten om hersenactiviteit te meten – laten zien dat de oorzaken van je dromen een andere oorzaak hebben: dromen zijn niet alleen soms willekeurig lijkende hersenspinsels; ze zijn een essentieel onderdeel van hoe je brein emoties, herinneringen en problemen verwerkt.

De onzekerheid van droomduiding

Wij mensen zijn oorzaak-gevolg denkers, dus zoeken we graag naar de betekenis achter iets zo mysterieus als dromen. Dit is de reden dat wanneer je Googelt: ‘Wat betekent mijn’ je als tweede optie droom krijgt. Eén van de eerste voorbeelden is vaak de droom van het verliezen van je tanden. Deze droom zou onzekerheid of onvermogen om je doelen te bereiken vertolken. Dit soort droominterpretaties zijn generalisaties die een persoonlijke verklaring lijken te bieden, maar die eigenlijk altijd toepasbaar zijn. Een groep psychologen getraind in de manier van Freud – de psychoanalyse – zouden bij dezelfde droom op uiteenlopende analyses komen. Het is dus geen systemische, betrouwbare of reproduceerbare manier van betekenis geven aan je droom. Het nadenken over je dromen is daarentegen zeker geen verspilde tijd, zoals je straks kan lezen hebben je dromen welzeker een belangrijke functie.

REM-slaap: de emotionele verwerkingsmachine

Dromen ontstaan vooral tijdens de REM-slaap, ook wel de droomslaap genoemd. In deze fase zijn de amygdala en cingulate cortex – de gebieden die een groot gedeelte van je emoties verwerken – tot wel 30% gestegen ten opzichte van de wakkere toestand. Er zijn dus gebieden die juist tijdens je zogenaamde rust, keihard voor je aan het werken zijn!

Tegelijkertijd schakelt je brein het hormoon noradrenaline uit. Dit hormoon zet normaliter het lichaam aan tot actie. Het gevolg van deze de-activatie? Je beleeft de emoties opnieuw, maar zonder dat er een fight–or–flight-reactie wordt getriggerd.

Dat is belangrijk, want het maakt herinneringen ‘zachter’. Heftige gevoelens worden verwerkt en wat verzwakt, zodat je er de volgende dag beter mee om kan gaan. We hebben niks voor niks het gezegde: slaap er eens een nachtje over!

 

 

Wat is de betekenis van je dromen volgens je brein?

Het antwoord op deze vraag lijkt steeds dichterbij te komen. Wanneer er in onderzoek vergelijkingen werden gemaakt tussen feitelijke gebeurtenissen van proefpersonen én hun droomverhalen, dan werd er één onderscheidende factor gevonden: de recentelijk emotioneel geladen momenten krijgen een hoofdrol in het droomtheater. Tussen de 35% en 55% van onze dromen zijn terug te leiden naar emoties die we die dag hebben ervaren.

Omdat tijdens de slaap de frontale cortex – die normaal voor rationeel denken zorgt – minder actief is, kunnen je dromen de gekste avonturen aannemen. Tijdens de REM-slaap worden de situaties dus niet precies nagespeeld, maar worden recente ervaren gevoelens en emoties herbeleeft in een ander droomscenario.

Hier hebben je hersenen een goede reden voor: je brein probeert de emoties te begrijpen en reguleren. Door dromen ‘oefent’ je brein als het ware met je ervaren emoties, maar dan zonder de stressreactie die je overdag voelt. De betekenis van je dromen? Ze zijn een stille therapie, gestuurd door je hersenen.

Te weinig slaap? Dit gebeurt er met je emoties

Als je slaap verstoord is – vooral je REM-slaap – heeft dat direct effect op je emoties. Je raakt sneller geïrriteerd, herkent emoties bij anderen minder goed en je kunt je gevoelens moeilijker reguleren. Allemaal cruciale onderdelen van emotionele intelligentie.

Mensen met posttraumatische stress (PTSS) laten zien hoe belangrijk REM-slaap is. Bij hen blijft noradrenaline tijdens de slaap actief, waardoor nare herinneringen niet goed worden verwerkt. Het gevolg: terugkerende nachtmerries en emotionele uitputting. Maar ook als je geen PTSS hebt, kan slaaptekort je emotionele balans verstoren.

 

Zo help je je brein beter te dromen?

Gelukkig kun je zelf invloed uitoefenen op je REM-slaap en ervoor zorgen dat je hersenen hun werk goed kunnen doen. Een paar eenvoudige tips kunnen al een groot verschil maken:

• Probeer elke dag rond dezelfde tijd naar bed te gaan en op te staan. Waarbij het streven is om zeven tot negen uur per nacht te slapen. Dit helpt je lichaam om een stabiel slaapritme te ontwikkelen.
• Het dalen van je (kern)lichaamstemperatuur in de avond geeft een seintje naar je hersenen dat het tijd is om te gaan slapen. Het nemen van een warme douche of bad, zorgt ervoor dat bloed naar het huidoppervlak komt, waardoor je makkelijker warmte kwijtraakt. Zo kun je dus makkelijker in slaapkomen! Daarnaast helpt een iets koudere kamer hier ook bij. Een temperatuur van rond de 18 graden is gemiddeld ideaal.
• Vermijd schermen met felblauw licht (zoals je telefoon of laptop) vlak voor het slapengaan. Dit licht kan je hersenen laten denken dat het nog dag is, waardoor je moeilijker in slaap valt.
• Ontspan voordat je naar bed gaat. Lees een boek, luister naar rustige muziek of doe een korte meditatie.

Slaap je emotioneel sterker!

Dus wil je weten wat je dromen betekenen? Zie het niet als losse puzzelstukjes, maar als een weerspiegeling van je emoties zonder de regels van het rationele. Dromen helpen je emoties op een veilige manier te verwerken en hierdoor emotioneel sterker te worden.

Jouw slaap is een geheime sturende kracht achter emotionele intelligentie. Dus de volgende keer dat je je afvraagt waarom je over iets hebt gedroomd, weet dan dat je emoties de beste voorspeller zijn. Je brein is dan bezig om jou te helpen – zelfs als jij lekker ligt te snurken.

 

Bronnen

Walker, M. (2017). Why we sleep: Unlocking the Power of Sleep and Dreams. Simon and Schuster.

(NIH, MedlinePlus, King et al. (2012). NIH MedlinePlus® Summer 2012 The Magazine. MedlinePlus The Magazine, 20. https://magazine.medlineplus.gov/pdf/MLP_Summer2012web.pdf?utm_source=perplexity

Horne, J. A., & Shackell, B. S. (1987). Slow Wave Sleep Elevations After Body Heating: Proximity to Sleep and Effects of Aspirin. SLEEP, 10(4), 383–392. https://doi.org/10.1093/sleep/10.4.383

Horne, J., & Reid, A. (1985). Night-time sleep EEG changes following body heating in a warm bath. Electroencephalography And Clinical Neurophysiology, 60(2), 154–157. https://doi.org/10.1016/0013-4694(85)90022-7;

Kräuchi K. (2007). The thermophysiological cascade leading to sleep initiation in relation to phase of entrainment. Sleep medicine reviews, 11(6), 439–451. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17764994/

 

Vond je dit een leuk artikel? Start dan nu hieronder met onze gratis cursus: ‘Introductie tot Emotionele Intelligentie’.